Historia parafii

1387 r. - pierwsza wzmianka o Nieporęcie w akcie erekcyjnym parafii wieliszewskiej 1484 r. - książę mazowiecki Bolesław V sprzedaje Nieporęt braciom Michałowi                i Wawrzyńcowi Prażmowskim
1526 r. - inkorporacja Mazowsza do Korony, Nieporęt staje się wkrótce rezydencją                wojewody Wawrzyńca Prażmowskiego
1661 r. - 1667 r. - prawdopodobne lata budowy kościoła
8 kwietnia 1668 r. - Jan Kazimierz II Waza podpisuje akt fundacyjny

Świątynię ufundował król Jan Kazimierz II Waza, jako wotum za zwycięstwo nad Szwedami.

8 kwietnia 1668 roku Król, w obecności czternastu dostojników Kościoła i Korony, podpisał pełny akt fundacyjny kościoła:
"W imię Trójcy Przenajświętszej. Na wieczną rzeczy pamiątkę, My Jan Kazimierz z łaski Boga Król Polski, Wielki Książę Litewski, Ruski, Pruski, Mazowiecki, Żmudzki, Inflancki, Smoleński, Czernichowski, ja też król dziedziczny Szwedów, Gotów, Wandalów. Wszystkim i każdemu z osobna, obecnym i przyszłym wiadomym czynimy, że zawsze i bardzo potrzebujemy, i to każdy z nas z osobna, opieki Najczcigodniejszej Królowej Niebios, której licznych dobrodziejstw doświadczyliśmy, i do których doprowadzeni zostaliśmy. Powinniśmy więc [za te wszystkie dobrodziejstwa] wynagrodzić głębokim afektem Naszym, a w tym, całym Naszym staraniem i pragnieniem odwzajemnić to, aby boscy aniołowie stróżowie i patroni nasi doznawali od Nas chwaly, jak też w celu rozszerzenia wiary świętej i wytrwałego pielęgnowania jej, gdziekolwiek byłoby to potrzebne. Dlatego też korzystając z Jego dobrodziejstwa, jak też niezmierzonej Jego wspaniałomyślności, chociaż nie ma jednocześnie takiej miary wdzięczności, którą możnaby znaleźć u ludzi, a która byłaby wystarczająca i godna, żeby odwazjemnić Naszą wdzięczność [dla Opatrzności]. Zatem w takim stopniu, w jakim obecnie jesteśmy w stanie, chcemy uczcić najpobożniejszym kultem Naszym i zarazem odwzajemnić się Imieniu Najświętszej Bożej Rodzicielki. Pragniemy więc, aby w kościele parafialnym w Naszej dziedzicznej miejscowości Nieporęt, było zawsze odprawiane officjum na wieczną Jego chwałę wraz z mszą ku czci Dziewicy Bożej Rodzicielki oraz inne, opisane niżej msze śpiewane. Dlatego zostanie on ufundowany oraz zbudowany pod wezwaniem Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Dziewicy, jak też zaopatrzony w przyszłości i będzie posiadał dziesięciny.(...)"*

Kościół, zorientowany na osi wschód - zachód, wybudowany został w stylu barokowym, na planie krzyża łacińskiego. Elewacja frontowa rozczłonkowana jest pilastrami i niszami oraz zwieńczona trójkątnym szczytem. Pierwotna bryła świątyni została częściowo zmieniona w XVIII w. przez dobudowanie przypór zabezpieczających pękające mury.

Wewnątrz wieczernika znajdują się trzy neobarokowe ołtarze. W ołtarzu głównym widnieje obraz Matki Boskiej Częstochowskiej (pędzla Elwiry Burskiej - Szubargi), a nad nim obraz św. Karola Boremeusza (malarz nieznany). Z prawej strony ołtarza stoi marmurowa chrzcielnica ofiarowana w 1881 r. przez Andrzeja Stańczaka. W prezbiterium, na ścianie południowej, obraz Chrystusa Króla (kopia oryginału Adama Styki pędzla Anny i Andrzeja Orlińskich). Portal z czarnego marmuru, prowadzący do północnej zakrystii, z herbem Wazów w supraporcie, jest widomym znakiem fundacji króla i opieki Wazów nad Nieporętem.
W dwóch nawach bocznych znajdują się podobne w wystroju ołtarze. W prawym umieszone są obrazy Chrystusa Ukrzyżowanego i św. Trójcy (oba namalował Adrian J. Głębocki), w lewym Najświętszej Maryi Panny Niepokalanie Poczętej (patronki parafii) oraz św. Józefa z Dzieciątkiem (oba namalował Adolf H. Duszek). W lewej nawie znajduje się obraz króla Jana Kazimierza ślubującego zawierzenie Polski Matce Boskiej, odtąd Królowej Korony Polskiej. Z kolei w prawej nawie widnieje obraz Jana Pawła II z kardynałem Stefanem Wyszynskim oraz scena przypominająca pierwszą pielgrzymkę Papieża - Polaka do Ojczyzny. Tuż za kruchtą, po lewej stronie wisi obraz przedstawiający św. Rocha (również patrona parafii). Wszystkie 3 obrazy namalował Jan Molga. Po prawej stronie widnieje obraz Madonny z Dzieciątkiem pędzla Marii Kruszewskiej.
Na scianach bocznych nawy głównej znajdują się epitafia dwóch długowiecznych proboszczów parafii - ks. kan. Władysława Ślepowrońskiego i ks. kan. Paulina Borsa.
Organy wykonane przez firmę Biernackiego z Warszawy zainstalowano w świątyni po raz pierwszy 23 grudnia 1964 roku.

Na dawnym cmentarzu przykościelnym zachowały się trzy nagrobki - pomniki: rodziny Omylińskich (1826 r.), Szymona Kowalskiego (1837 r.) i trzeci, bardzo zniszczony, z pierwszej połowy XIX w. Zachował się także pomnik wotywny z kamienia, fundacji Jana i Julianny Korzeniewskich (1906 r.). Z prawej strony wejścia głównego w ścianę kościoła wmurowane jest epitafium Konstancji z Żabickich Niedźwiedzkiej (1816 r.) - matki ks. Szymona Niedziweckiego, proboszcza parafii. Na ścianie północnej, obok zejścia do piwnicy wmurowane jest epitafium rodziny Smolińskich (1818 r.).

W dzwonnicy (pełniącej jednocześnie funkcję bramy) wybudowanej w XVIII w. znajdują się dwa dzwony. Na starszym widnieje napis: "I.C. Antoni Cedanii [Gedanii?] me facit. R. 1739 przelał Peter Silca WAR. R 1855." , prócz tego dwa wizerunki: Pan Jezus przy krzyżu, błogosławi prawą ręką, w lewej trzyma kulę ziemską; drugi przedstawia świętego biskupa z pastorałem i księgami. Na drugim dzwonie znajduje się napis: "Krzyknęli chłopięta Jan Kazimierz jako król wyszedł z Nieporęta. Niepok. Pocz. N.M.P. Ofiara parafii Nieporęt 1954. Niech głos mój przenika do serca grzesznika. Odlany w Węgrowie, w firmie Kruszewski. Konsekrowany przez biskupa Zygmunta Choromańskiego 27 czerwca 1954 r."

Na placu przed kościołem znajduje się figura Matki Boskiej Pocieszycielki Strapionych, fundacji Jakuba Dębkowskiego, wystawiona w 1863 r.

Pierwszy proboszcz parafii p.w. Niepokalanego Poczęcia N.M.P został powołany przez Ordynariusza diecezji płockiej, biskupa Jana Gembickiego, 31 sierpnia 1668 r. Został nim, wskazany przez Jana Kazimierza, prepozyt kolegiaty kijowskiej, wielebny Jerzy Stanisław Węgierski. Aktu konsekracji dokonał biskup Ludwik Załuski 18 czerwca 1668 r.

Kościół wraz z drzewostanem wpisano do rejestru zabytków 12 kwietnia 1962 r., pod numerem 1066/737.**

-> Zobacz galerię zdjęć naszego wieczernika

* ADP Aoficialia Pultoviensis 1658 - 1672, k 145 i dalsze, ze zbiorów Archiwum Dziecezji Płockiej
** Historię napisano na podstawie książki p. Włodzimierza Bławdziewicza "Dzieje kościoła nieporęckiego 1660 - 2005"